2020 verilerinin derlendiği "Asansör Sektör Raporu 2021" yayınladı
Sanayi Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan Asansör Sektör Raporu 2021'e göre, 2020 yılında, toplamda 592 bin 230 adet asansörün periyodik kontrolü yapıldı. 235 bin 968 adet asansöre (%40) kırmızı etiket, 48 bin 802 adet asansöre (%8) sarı etiket, 205 bin 673 adet asansöre (%35) mavi etiket ve 101 bin 787 adet asansöre de (%17) yeşil etiket iliştirildi.
2012, 2013, 2014, 2015, 2016, 2017, 2018, 2019 ve 2020 yılları için asansör periyodik kontrol sonuçlarının da paylaşıldığı rapora göre; kontrol edilen asansör sayısında ve yeşil etiket alan asansör sayısında adet olarak önemli bir artış sağlandı.
Sektörün kapasite kullanımı yine değişmedi
Sanayi Sicil Kanunu kapsamında oluşturulan Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı sanayi sicil kayıtlarına göre sektörün 2020 kapasite kullanım oranı 2019 ve hatta 2018’de de olduğu gibi (KKO) ortalama olarak % 60 seviyesinde gösterildi.
Sektörün işyeri sayısı ve istihdamı
2019 yılında 2 bin 749 olan 6948 sayılı “Sanayi Sicil Kanunu” gereği, sanayi sicil kaydı bulunan asansör montaj ve asansör aksam imalat firması sayısı 23 adet artarak 2020’de 2 bin 772 oldu. Aksam imalatçısı sayısı ise 285 olarak gösterildi. Aksam imalatçı sayısı 2019 yılı içim yayınlanan raporda 335 adet olarak belirtilmişti.
Sanayi sicil uygulamaları kapsamında asansör montaj firmalarınca Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına iletilen yıllık işletme cetveli (2020 yılı) verilerine göre sektörde çalışan kişi sayısı 31 bin 586 oldu. Ayrıca belgelendirme, periyodik kontrol gibi diğer faaliyetlerle birlikte bu alanda çalışan sayısının 30-35 bin kişi olduğu tahmin edildiği bilgisi verildi.
Asansörlerde bakım ve servis hizmetleri için Türk Standartları Enstitüsü tarafından hizmet yeterlilik belgesi (HYB) verilen firma sayısında artış görüldü. 2019 yılında 2 bin 790 olan sayı 2020 yılında 3 bin 72’ye yükseldi.
Asansör sektörünün yüksek seviyede yerel istihdam sağlayan bir sektör yapısına sahip olduğu da raporda vurgulandı.
Sektörün cirosu
Raporda, 2020 yılı ihracat ve ithalat rakamlarına bakıldığında 2020 yılı için dış ticaret hacmi toplamda 358 milyon ($) seviyesinde gerçekleştiği bildirildi.
Türk asansör sektörünün faaliyet alanı dikkate alındığında, 2020 yılında üretilen binaya göre yıllık asansör montaj sayısı, belgelendirme hizmetleri, periyodik kontrol hizmetleri, aksam üretimi, bakım ve servis hizmetleri genelinde yaklaşık 2-3 Milyar ($) seviyelerinde bir ciroya sahip olduğunun tahmin edildiği de raporda yer aldı.
Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yayınlanan Asansör Sektör Raporu 2020’da Türk asansör sektörünün en önemli ve en temel sorunu yine Ar-Ge olarak kayıtlara geçti.
Dış ticaret
Raporda dış ticaret ile ilgili şu ifadelere yer verildi: “AB müktesebatına bire bir uyumla birlikte asansör sektörü için Avrupa’da önemli bir pazar alanı oluşmuş ve son yıllarda bu alanda dış ticaret hacmi seviyesini sürekli olarak korumaya devam etmiştir.
Asansör sektöründe dış ticaret konusunda en güçlü ve dış ticaret fazlası veren alan yıllardır asansöre ait aksam ve parça imalatıdır. Bu alan asansör ithalat ve ihracatını dengeleme noktasında ciddi bir pozisyona sahip olup 2020 yılı dış ticaret rakamları bu durumu desteklemektedir. Bu alanda verilmiş olan 133 milyon $’lık dış ticaret fazlalığı bu durumun en önemli göstergesi olarak kabul edilebilir."
Sektörün son 6 aylık değerlendirmesi
T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Sanayi Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan ve 2020 yılı verilerini içeren “Asansör Sektör Raporu 2020” de sektör ile ilgili değerlendirmede şu bilgiler yer aldı:
“Dünyada ve ülkemizde yaşanan Covid-19 salgını nedeniyle sektörel faaliyetlerin ticari açıdan bir önceki döneme göre azalma eğiliminde olduğu tahmin edilmektedir. Bu süreç içerisinde özellikle istihdam, tedarik, ulaşım, finansman ve performans gibi faktörlerde olumsuz etkiler göz önünde bulundurulduğunda, sektörün faaliyetlerini sürdürebilme eğilimi değerlidir.
Yeni asansör montajında, gerek inşaat sektöründeki durgunluk, gerekse mevcut inşaatların yapımına verilen ara sebebiyle özellikle salgının ülkemizde başladığı dönemde ciddi bir düşüş yaşandığı görüldü.
Aksam imalatçılarının ise büyük çoğunluğunun kapasitelerini düşürmesine ve iç-dış pazardaki daralmalara rağmen, güçlü finansal altyapıları ve ihracata dayalı cirolarında çok büyük değişiklikler yaşanmaması sebebiyle salgın dönemini en az hasarla atlattığı söylenebilir.
Servis, bakım ve onarım firmalarının, pandemi sürecinde dahi mevcut hizmetlerin yürütülmesi serbestliğinden faydalanarak faaliyetlerini sürdürme şansı bulması ve gerek onarım, parça değişimi ve gerekse modernizasyon işlerinin dikey ulaşımın sürdürülebilirliği açısından önemini koruması söz konusu firmaların salgın döneminden en az şekilde etkilenmelerini sağladı.
İhracat oranlarında ise Eylül, Ekim ve Kasım 2020 aylarında yurtdışı ile çalışan firmaların ihracatlarında belli oranlarda bir artış olduğu söylenebilir.
Sektör bu süreç içerisinde kamu tarafından gerekli görülen bütün tedbirlere uyarak faaliyetlerini sürdürmeye çalışmıştır. Ayrıca asansörün virüs yayılımına etkisi düşünüldüğünde, sektörün bu alandaki ar-ge ve inovatif faaliyetleri insan sağlığı için önemlidir.
Bununla birlikte her türlü zorluğa karşın asansör periyodik kontrol faaliyetlerine devam edilmesi, kamu sağlığı ve güvenliğinin tesisi için büyük önem arz etmektedir.
Sektörün üretim endeksi değerlendirmesi
Türkiye’de yaklaşık olarak 800.000 adetin üzerinde asansör tesis edilerek hizmete açılmış olup bugün itibarıyla eski ve yeni olarak tanımlanan bu asansörlerin büyük bir bölümü halen kullanılmaktadır.
Asansör sektörü faaliyetleri kapsamında yeni asansör montajına ilişkin olarak bir değerlendirme yapılırsa, 2013, 2014, 2015, 2016, 2017 ve 2018 yükselme eğiliminde olan asansör sayısı pandemi ve ekonomik sorunlar nedeniyle inşaat sektöründe yaşanan gerileme nedeniyle 2019 ve 2020 yıllarında düşüş eğilimine geçmiş bulunmaktadır.
Sektörün ihracat ve ithalat değerlendirmesi
2020 yılı toplam ithalat ve ihracat verilerine bakıldığında asansör sektörünün yaklaşık olarak 245,5 milyon $ ihracat değerine karşılık 112,5 milyon $ ithalat değerini ortaya koyduğu görülmekte olup asansör sektörünün dış ticaret hacmi yaklaşık olarak 358 milyon $ seviyesinde gerçekleşmiştir.
Bu rakamlara göre bir değerlendirme yapıldığında sektörün yaklaşık olarak 133 milyon $’lık dış ticaret fazlası vermiş olduğu görülmektedir.
Bu değerler genel olarak analiz edildiğinde, asansör aksam ve parçalarında yerli üretim kapasitemiz veya arzımız bulunmasına rağmen, yerli montaj firmalarının halen ithalat tercihinde bulunduğunu göstermektedir.”