Gökhan KARA
GRUPLIFT Asansör 
Üretim ve AR-Ge Müdürü

Asansör kat kapılarının yangın dayanım testleri TS EN 81-58 standardına göre gerçekleştirilmektedir. Yangın testleri için genel gereksinimler ise TS EN 1363-1 ve TS EN 1363-2 standartlarında tanımlanmıştır. TS EN 81-58 standardı, asansör kat kapıları için yangına dayanıklılık deneyi başlığı ile deney prensibini, deneyde kullanılan teçhizatları, deney sırasında gerekli olan şartları, deney numunesinin oluşturulması ve deney çerçevesine montajı için gerekli olan tüm şartları, deney öncesi yapılması gereken kontroller ile deneyde kullanılacak ölçme aletlerini ve nihayetinde test sonucu için performans değerlendirmesinin şartlarını ve kriterleri ayrıntılı bir biçimde anlatmaktadır.

Performans Değerlendirmesi
Asansör kat kapıları için yangın dayanım kriterleri E – Sızdırmazlık, I – Yalıtım ve W – Işıma olarak tanımlanmıştır. Deney sırasında bu kriterler için gerekli olan ölçme aletleri sağlanır ve test sonucunda bu kriterler için elde edilen süreler deney raporunda belirtilir.

Kapı numunesinin performansı, yangına karşı engel olarak kullanılabilme kabiliyeti, sıcak gazların durak tarafından asansör boşluğuna sızdırma kontrol kabiliyeti ve yalıtma, ışıma için belirtilebilecek ilâve kriterler dikkate alınarak ifade edilir.

Kapının sızdırması, normal sıcaklık ve basınç şartlarına göre düzeltilir ve m3/dakika cinsinden ifade edilir. Sızdırma hızı eğrisindeki gözlemlenen geçici yükselmeler (tepe değerleri) , dalgalanmalar ölçme zincirinden kaynaklanıyorsa ve numunedeki aralıkların büyümesi veya yerinden oynamalar nedeniyle sızdırma hızındaki gerçek artışlara karşılık gelmiyorsa ihmal edilir.

Kapının yalıtımı, müşteri tarafından yalıtımlı bir kat kapısı üretildiğinde ve yalıtım kriterinin sağlanması gerektiğinde, maruz kalmayan yüzeydeki ısıl çiftlerdeki sıcaklık artışı veya bu yüzeyden yayılan ışıma temel alınarak değerlendirilir.

Performans 
Kriterleri
Sızdırmazlık ( E )

Deney numunesinin performansının değerlendirilmesinde ana kriter sızdırmazlıktır. Sızdırmazlık kriteri için iki temel şart tanımlanmıştır;

- Asansör kat kapıları için sızdırmazlık kriteri, kapı açıklıklarından sızdırma hızı 3 m3 /(dak.m) geçmediği sürece karşılanır (deneyin ilk 14 dakikası dikkate alınmaz). Bu durum kapının ani sıcaklık artışı ile ısınması dolayısıyla kapının genleşme tavrı göstermesiyle yapısında açıklıkların oluşması ile gerçekleşir. Bu sebeple asansör kat kapısının yangın dayanım testi öncesinde bu konuda mekanik bazı önlemler düşünülmelidir.

- Sızdırmazlık devamlı alevlenme durumunda kaybedilmiş kabul edilir. Devamlı alevlenme 10 saniyeden uzun süren alevlenmedir. Bu temel şart için de kapı da kullanılan tüm plastik malzemeler ile tüm yanıcı organik maddelerin test sırasında alevlenmeyecek bir malzemeden üretilmiş olması gerekmektedir.

Isıl Yalıtım ( I ),
Yalıtım kriterinin belirlenmesi için numunenin maruz kalmayan yüzeyine yerleştirilen ısıl çiftlerin sıcaklık artış değerleri izlenir. Bu ısıl çiftlerdeki ortalama sıcaklık artışı 140°C’yi geçtiği takdirde yalıtım kriteri “I” artık karşılanmamaktadır. Kapı kanadı, kasa üstü panel ve genişliği 300 mm’yi geçen yan panelde en büyük sıcaklık artışı 180 °C’yi geçmemelidir. Düşey panellerin genişliği ve/veya kasa üstü panellerin yüksekliği 100 mm ile 300 mm arasındaysa bu elemanlardaki en büyük sıcaklık artışı 360°C’yi aşmamalıdır.

Işıma ( W )
− Işıma kriteri, numune yüzeyinden yayılan ölçülen ışıma değeri 15 kW/m ’yi geçene kadar sağlanır.

Kapılar için Yangın Dayanım Sınıfları
Sınıflandırma amacı bakımından dakika cinsinden sonuçlar, en yakın sınıflandırma süresinin alt değerine yuvarlanır. Bu sınıflandırma süreleri ise 15, 20, 45, 60, 90 veya 120 dakika dır. Sınıflar aşağıdaki şekilde ifade edilmelir:

− Ett: tt sızdırmazlık kriterinin sağlandığı sınıflandırma süresidir;
− EI tt: tt sızdırmazlık ve yalıtım kriterlerinin sağlandığı sınıflandırma süresidir;
− EW tt : tt sızdırmazlık ve ışıma kriterlerinin sağlandığı sınıflandırma süresidir;