Asansörlerde bakım ve onarımın amacı; insan, yük ve eşya taşıması için kullanılan asansörlerin çalışması sırasında; insanların, canlı varlıkların can ve mal güvenliğini sağlamak, asansörlerin daha stabil ve konforlu çalışmasını temin etmektir.

Asansörlerin daha güvenli ve konforlu bir şekilde kullanımını sağlamayı amaçlayan, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından 6 Nisan 2019 tarihli ve 30737 sayılı Resmî Gazete'de yayınlanan "ASANSÖR İŞLETME VE BAKIM YÖNETMELİĞİ"ne göre asansörlerin güvenli ve işletme yönünden uygun şekilde çalıştığının tespiti için, piyasaya arz edildiği tarih itibarıyla ilk yılın sonunda, devamında ise yılda en az bir kere bina sorumlusu tarafından yıllık kontrol ve her ay da bakım yaptırılması gerekiyor. 

Yönetmelik kapsamında yer alan asansörün bakımı, bina sorumlusunun bakım sözleşmesi imzaladığı asansör monte eden veya onun yetkili servisi tarafından yapılıyor. Yapı kullanma izin belgesi alan ve amacına uygun olacak şekilde ilk kez kullanıma açılan binada/yapıda ise yasal olarak bina sorumlusu atanana kadar asansör yaptırıcısı ile asansör monte eden veya onun yetkili servisi arasında bakım sözleşmesi hazırlanıyor. 

Asansörün, asansörü oluşturan tüm aksam ve parçaların bakımı asansör monte eden tarafından hazırlanmış olan bakım kılavuzunda yer alan talimatlara ve güncel "TS EN 13015: Asansör ve Yürüyen Merdivenlerin Bakımı, Bakım Talimatları İçin Kurallar" standardında belirtilen gerekliliklere göre yapılıyor.

Yine yönetmeliğin belirlediği kriterlere göre bakım; 
a) Yağlama ve temizlemeyi,
b) Kontrolleri,
c) Kurtarma çalışmalarını,
ç) Ayarlama işlemlerini,
d) Kullanıma veya yıpranmaya bağlı olarak meydana gelebilen bileşen onarımını veya değişimini,
kapsıyor.

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, hazırladığı yönetmelik ile bakım kapsamında sayılmayan konuları da belirliyor. 

Bunlar:
a) Asansörün yerinin değiştirilmesi,
b) Tahrik ünitesi, askı sistemi, taşıyıcı/kabin, durak kapısı ve/veya asansör güvenlik aksamlarının değişimi,

c) Asansör kumanda sisteminde yapılan değişiklikler,
ç) İtfaiye tarafından yapılan kurtarma çalışmaları,
d) Asansör kuyusunun dış bölümlerinin temizlenmesi
e) Taşıyıcı/kabin iç kısmının temizlenmesi,
şeklinde sıralanıyor.

Asansör sektöründe en çok tartışılan konu ise bakımın nasıl yapılacağı değil, kaça yapılacağı. Gerek sosyal medyada gerekse sektörel toplantılarda sıkça dile getirilen bu konu gündemden hiç düşmüyor. 

Geçtiğimiz günlerde toplanan Asansör Teknik Komitesi (ASTEK) gündeminde de yer alan bu konu için sektör profesyonelleri özellikle de bakımcı firmalar "Asansör Bakım Taban Fiyatı" belirlenmesi gerektiğini sıkça dile getiriyor. Hatırlarsanız bu konu ile ilgili geçtiğimiz yıllarda Kayseri Asansör Sanayiciler Derneği (KAYSAD) kendi bölgesinde bir girişimde bulunmuş ancak bir sonuç alamamıştı. 

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın da çalışmalar yürüttüğü "Asansör Bakım Taban Fiyatı" ile ilgili sektör kısa zamanda bir düzenlemeye kavuşur mu bilmiyoruz ama sektörden bazı derneklerin bu konuda olumsuz bir tavır sergilediğini biliyoruz. 

Bildiğimiz bir şey daha var ki o da her işin yapılabilmesi için bir değeri olduğudur. Öyle olmasa ihalelerde yaklaşık maliyet ve sınır değeri hesapları yapılmazdı.

Yönetmelikle yapılma şartları belirlenen asansör bakım işlerinde piyasada bir gariplik olduğu hemen göze çarpıyor. Ne kadar doğru bilinmez ama bakım fiyatları ile ilgili olarak 80 TL, 90 TL gibi rakamlar duyuluyor. 

Gerçekten yönetmeliğe uygun bakım yapalım derseniz; mühendisi, teknik elemanları, idari personelleri, yol ve araç masrafları v.s. gider kalemleri yüklü bir miktara ulaşıyor. Sanırım aklı başında olan ya da dört işlemi bilen herkes bu giderler ile asansörüne bahsettiğimiz fiyatlarla gerçek bir bakım yapıldığını düşünmüyordur.

Peki, nasıl veriliyor bu rakamlar? 
İki seçenek var gibi görünüyor. 

Ya asansörler Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın yönetmeliklerle kurala bağladığı gibi aylık bakıma ihtiyaç duymuyor ve düşük fiyatlı bakımcı firmalar sadece asansöre uzaktan bakıp yollarına devam ediyor. Ya da farklı kazanç yollarına başvuruluyor.