Asansör muayene ve kontrollerinin amacı nedir, ne sıklıkla yapılmalıdır?

Periyodik kontrol, asansörün güvenli kullanımı ve işletme yönünden uygun çalışıp çalışmadığına dair yaptırılacak olan muayenedir. Muayenelerin amacı, asansörlerin tüm komponentlerinin standartlara uygunluğunun kontrolünü yapmaktır. Aynı zamanda asansörün yetkin bir bakım firması ve personeli ile bakım onarım çalışmalarının yürütülüp yürütülmediği de incelenmektedir. Periyodik kontroller yılda en az 1 kez yapılmalıdır.

Yıllık asansör kontrolleri sırasında hangi temel unsurlar incelenir?

Makine dairesi, kabin üstü, kuyu dibi, kat kapısı ve kabin içi kontrolleri olarak tüm bölümlerde güvenlik komponentlerini de içeren güvenli kullanım ve işletme için tüm gereklilikler incelenmektedir.

Asansör montaj ve bakım firmalarından bağımsız olarak görev yapan muayene kuruluşlarının tarafsız bir şekilde değerlendirme yapması gerekmekte, peki bu kontroller sonrasında asansör firmaları ile nasıl bir ilişki kurulmakta?

Muayene süreçlerinde tarafsız olmayan yorum ve değerlendirmeden kaçınıyoruz, her iki taraf da sorumluluklarının bilincinde olduğunda iş birliği içerisinde bu faaliyetleri yürütebiliyoruz. Dolayısıyla bir iş arkadaşlığından söz edilebilir. Ancak arkadaşlığın boyutu ne olursa olsun çalışma saatleri boyunca profesyonel davranışlar sergilemek gerektiğini biliyoruz ve buna göre davranıyoruz.

Asansör muayeneleri sırasında en sık rastlanan sorunlar nelerdir, bir asansörün muayeneden geçememesi durumunda izlenen süreç nasıldır?

Bakım sözleşmesinin olmaması veya eşlik eden personelin bakım firmasında sigortasının olmaması en çok zorluk yaşadığımız konulardır. Aynı şekilde genellikle gelen personellerin iş güvenliği kurallarında da ciddi eksiklikleri ile karşılaşılmaktadır. Ayrıca bina sorumlularının, muayeneleri sadece para vermek olarak görmeleri sahada arkadaşlarımızı psikolojik olarak da fazlasıyla zorlamaktadır. Eğer asansör güvensiz etiket almışsa 60 gün içerisinde, kusurlu etiket almışsa 120 gün içerisinde eksiklerin tamamlanması gerektiği yönünde bina sorumlusu bilgilendirilmektedir.

Asansör muayene kuruluşları gerçekleştirdikleri muayenelerin sonuçlarını ne şekilde belgelemekte ve raporlamaktadır?

Bakanlık ile entegre veri tabanına sahada akıllı telefonlar ile muayene sonuçları işlenmekte ve raporlama yapılmaktadır. Raporlar bina sorumlusu, bakım firması ve ilgili idareye iletilmektedir. Bilgi etiketleri asansör üzerine yapıştırılarak asansörün durumu hakkında kullanıcılar için genel bir uyarı yapılmaktadır.

A tipi muayene kuruluşlarının görevlerini yerine getirebilmek için yetkilendirme süreçleri nasıl gerçekleşmektedir?

A Tipi muayene kuruluşu olabilmek için öncelikle TÜRKAK tarafından TS EN ISO/IEC 17020 Standardı doğrultusunda akredite olmak gerekmektedir. Sonrasında muayene için ilgili alanlardan kapsam alınmaktadır.

Bu kalite yönetim sistemine göre muayene kuruluşları TÜRKAK tarafından periyodik olarak denetlenmektedir.

Bununla beraber akredite olan kuruluşların Bakanlık nezdinde de mevzuat şartlarını yerine getirerek yetkilendirilmesi sağlanmakta ve yetki devamlılığı için yine kuruluşlar ara denetimlere tabii tutularak faaliyetleri izlenmektedir.

Asansör sahipleri ve yöneticileri için yıllık kontrol ve muayene süreciyle ilgili bilgilendirme nasıl yapılıyor? Yıllık kontroller dışında, asansörler için önerilen ek güvenlik kontrolleri var mı?

İlgili idarelerle protokol imzalandığında sahada asansör tespiti amacıyla tarama çalışmaları yapılmakta ve mevzuat doğrultusunda periyodik kontrollere yönelik bilgilendirme yazıları paylaşılmaktadır. İletişim bilgileri alınarak periyodik kontrol planlaması yapılmakta kısa mesaj ve/veya mail yoluyla taraflar bilgilendirilmekte ve muayeneler gerçekleştirilmektedir.

Asansör güvenliği ile ilgili Türkiye’nin politikaları kapsamında en güncel yönetmelikler ve standartlar nelerdir?

Asansörlerin güvenli bir şekilde piyaza arzı için öncelikle “2014/33/AB Asansör Yönetmeliği” uygulanmaktadır. Bununla beraber piyasa arz olan asansörlerin bakımlarının yapılması, garanti ve satış sonrası hizmetlerin sunulması, mevcut asansörlerin iyileştirilmesi amacıyla “Asansör İşletme ve Bakım Yönetmeliği” ve asansörlerin güvenli kullanımı ve işletme yönünden uygun çalışıp çalışmadığına dair kontrollerin sağlanması amacıyla “Asansör Periyodik Kontrol Yönetmeliği” hükümleri uygulanmaktadır.

Muayeneler, asansörün montaj yılı, seyir mesafesi, kamuya açık olma durumu vb. kriterler göz önünde bulundurularak çeşitli standartlara göre gerçekleştirilmektedir. Günümüzde piyasaya arz edilen asansörler için temel standart TS EN 81-20 standardıdır.

Asansör muayene ve kontrol sürecinde, hangi teknolojik araç ve yöntemlerden faydalanılmaktadır?

Muayene sonuçlarının girilmesi ve raporlanması için bakanlık ile entegre yazılım sistemine mobil cihazlardan faydalanılmaktadır. Muayene mühendisi, bu yazılım üzerinden güncel olan ve sahada ihtiyaç duyabilecekleri bütün standart ve dokümanlara ulaşılabilmektedir. Muayene sahasında ölçüm yapabilmek amacıyla şeritmetre, lüksmetre, pensampermetre, takometre, kuvvet ölçer, kumpas, alçak gerilim dedektörü gibi cihazlardan faydalanılmaktadır.

Bununla beraber periyodik kontrol ücretlerinin faturalanması için el tipi fatura cihazları kullanılmaktadır.

Asansör kazalarının önlenmesinde muayene kuruluşlarının rolü nedir? Acil durum ve kurtarma sistemlerinin muayenesi sırasında nelere dikkat edilir?

Periyodik kontroller ve mevzuat çerçevesinde yaptırımlar şüphesiz kazaların önlenmesinde önemli rol oynamaktadır. Periyodik kontrollerle yeni asansörlerin piyasaya güvenli bir şekilde arz edilmesi, mevcut asansörlerin güvenlik seviyesinin iyileştirilmesi sağlanmaktadır.

Asansörlerin enerji verimliliği ve çevresel etkileri muayene sürecinde değerlendiriliyor mu?

Yıllık kontrollerde, asansör bakım çalışmalarında fren balatalarında kullanılan asbest malzemelerin kullanılmaması, kullanılmış olması durumunda bir sonraki periyodik kontrole kadar yerine zararlı olmayan malzeme ile değişim yapılması ve asbest malzemenin asbestli malzeme bertaraf etme yetkisine/sertifikasına sahip yetkili imha merkezine nakliyesi sağlanması yönünde bilgi raporda yer almaktadır.

Enerji verimliliğine yönelik bir değerlendirme yapılmamaktadır.

Muayene standartları ve prosedürleri zaman içinde nasıl değişti, sürekli gelişen bu sektör için gelecekte asansör muayene ve kontrolleri ile ilgili beklenen gelişmeler ve yenilikler nelerdir?

Özellikle asansör muayeneleriyle ilgili gerek standartlar gerek mevzuat doğrultusunda büyük iyileştirme sağlandığını söyleyebiliriz.

Teknik standartlarda iyileştirme yapılarak mevcut asansörlerin güvenlik seviyesinin temel düzeyde arttırılması yeni asansörlerin teknolojik gelişmelere göre monte edilmesiyle yeni güvenlik gereklilikleri doğrultusunda güncel standartlar yayınlandı.

Asansör periyodik kontrolleriyle ilgili yenilik ve değişiklikleri hayata geçirme yetkisi Sanayi ve Teknoloji Bakanlığındadır. Bakanlık, piyasa gözetimi ve denetimi sonuçlarını, muayene sonuçlarında ortaya çıkan istatistiki bilgileri göz önünde bulundurarak mevzuatla ilgili iyileştirmeler sağlamaya devam edeceğini düşünüyoruz.