AYSAD Yönetim Kurulu Başkanı Fevzi Yıldırım, "2024 yılı ekonomik açıdan ülkemizde oldukça zor geçti ve geçmeye de devam ediyor.  STK’ların satış hedefi tutturma gibi bir sorumluluğu olmamakla beraber, dernek üyelerinin derinden hissettiği ekonomik zorluklar, ağır rekabet şartları, Rusya-Ukrayna-Ortadoğu gibi ihracat yaptığımız pazarlardaki savaşlar ve kısıtlamalar ister istemez asansör alanındaki tüm oyuncuları olduğu gibi STK’ları da olumsuz etkiledi." dedi.

2024 yılı, asansör sektöründe faaliyet gösteren STK’lar için nasıl bir yıl oldu? Hedeflerinize ulaşabildiniz mi?

2024 yılı ekonomik açıdan ülkemizde oldukça zor geçti ve geçmeye de devam ediyor. STK’ların satış hedefi tutturma gibi bir sorumluluğu olmamakla beraber, dernek üyelerinin derinden hissettiği ekonomik zorluklar, ağır rekabet şartları, Rusya-Ukrayna-Ortadoğu gibi ihracat yaptığımız pazarlardaki savaşlar ve kısıtlamalar ister istemez asansör alanındaki tüm oyuncuları olduğu gibi STK’ları da olumsuz etkiledi.

Bununla beraber sektörün ana sorunları önceki yıllarda olduğu gibi geçtiğimiz yıl da değişmedi. Haksız rekabet, nitelikli iş gücü eksikliği vb. sorunlarımıza çözüm üretemedik.

2025 yılında benzer sorunların yaşanmaması için AYSAD’ın gayretleri devam edecektir.

STK olarak sektörün gelişimi adına 2024 yılında hangi önemli çalışmaları yürüttünüz? Kamuoyunda asansör güvenliği ve doğru kullanım farkındalığını artırmaya yönelik bir çalışma yürüttünüz mü?

Bildiğiniz üzere derneğimiz AYSAD, asansör alanı ile ilgili birçok STK ile ezelden beri dayanışma ve iletişim halinde olmuştur. AYSAD faaliyet, etkinlik ve çözüm önerileri ile daima referans alınan bir STK’dır. 2024 yılı faaliyetlerimiz de bu çerçevede gerçekleşti.

İstihdamın artması amacıyla Meslek Liselerine yönelik sektör tanıtım günleri düzenledik.

Asansörlerde doğru uygulama ve tüketicilerin doğru asansöre erişimi için tarafımıza iletilen soru ve sorunlara çözüm ürettik, bilirkişilik faaliyetleri yürüttük.

Üyesi olduğumuz üst kuruluşların üst düzey etkinliklerinde sektörümüzü tanıtmak, haksız rekabet başta olmak üzere çözüm bekleyen problemlerine yönelik dikkat çekici sunumlar yaptık.

2024 yılında sektör genelinde öne çıkan en önemli sorunlar nelerdi? Bu sorunlara yönelik STK olarak nasıl çözümler ürettiniz?

Haksız rekabet ve nitelikli iş gücü temini ülkemizde her sektörde olduğu gibi bizim de ana sorunlarımızı teşkil ediyor.

Çin gibi ezici bir asansör üretim ekonomisi ile rekabet etme zorluğu başlı başına bir sorun.  Buna ilaveten, 3000 civarında küçük büyük ölçekli yerli asansör şirketimiz varken, kamu kaynakları ile bir asansör şirketinin kurulması ve kamu asansör talebinin neredeyse tamamının bu şirket tarafından rekabetsiz karşılanması, tüm sektörü derinden üzdüğü gibi mevcut sorunlara daha bir sorun olarak eklendi.

STK’lar ister istemez bu sorunlar için çözümler araması gereken şemsiyeler olarak görülür. Ancak bu devasa sorunlara çözüm üretmek maalesef STK’ları da aşan bir durumdur. Dolayısı ile üyelerimizden gelen bu ve benzeri şikayetleri devletimizin ilgili karumlarına aktarmaya ve çözüm yolları bulmaya çalışıyoruz.  Bu büyük sorunlara çözüm üretebildiğimizi söyleyemem ancak, daha çok teknik konularda, tescil aşamalarında ve periyodik muayenelerde yaşanan sorunların çözümünde rol aldığımızı ve bazı iyileştirmeler yaptırdığımızı söyleyebilirim. Bu sorunları gidermek için, asansör muayene kuruluşlarını ve üyemiz teknik adamları bir seminerde bir araya toplayarak, standartların ne demek istediğini ve uygulamada nerelerde hatalar yapıldığını anlattık. Bu ve benzeri çabalarımızın, hızlı olmasa da eninde sonunda bir farkındalık yarattığını ve nihayetinde düzeltme getirdiğini de görüyoruz. 

Sektördeki insan kaynağı sorunlarını çözmek için hangi adımları attınız? 2024 yılında sektör çalışanlarına yönelik düzenlediğiniz eğitim ve seminerler hakkında bilgi verebilir misiniz?

Derneğimiz AYSAD, özellikle İstanbul merkezli, Meslek Liseleri ile yakın temas içinde. İlgili bölümlere materyal temini gibi desteklerin yansıra öğrencilerine meslek tanıtım faaliyetleri yürütüyoruz. Keza birçok asansör şirketi üyemiz meslek lisesi öğrencilerine fabrikalarında staj imkanı sağlamakta ve onların gelecekte bu alanda istihdam edilmesini teşvik etmektedir. 

Geçtiğimiz yıl üyelerimiz çalışanlarına yönelik, Sismik Durumlarda Asansörler konulu seminer düzenledik. Önceki yıllarda da asansör kazalarının önlenmesi ve önlem alınması amacıyla İş Sağlığı ve Güvenliği konusunda hem hukuki, hem üretim, hem de montaj aşamasında açıklayıcı ve 3 gün süren bir seminerler dizisi düzenledik.

2024 yılında asansör yönetmelikleri ve standartlarında yapılan değişiklikler hakkında STK olarak nasıl bir rol oynadınız? Yönetmeliklerin uygulanmasında karşılaşılan zorlukları nasıl değerlendiriyorsunuz?

2024 yılı, asansör mevzuat çalışmaları açısından da hareketli geçti. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığımız mevcut Asansör Bakım Yönetmeliği ve Asansör Periyodik Kontrol Yönetmeliğinde yeni yaklaşımlar ile oldukça geniş kapsamlı bir revizyona gitme karar aldı ve hazırlanmış taslaklar hakkında, AYSAD dahil tüm sektör temsilcisi STK’lardan görüş talep etti. Derneğimiz bu konularda daima, ilgili Avrupa Direktif ve Asansör Standartları referansı ile kullanıcı güvenliği ve kamu faydasını öncelikleyerek öneriler sunmuştur. Bunun yanı sıra değişimi öngörülmeyen ancak öteden beri sektöre ciddi sorunlar oluşturan bazı maddelerin revizyonu veya komple iptali, keza uygulaması son derece zor bazı yeni başlıkların da revizyonu konularında bakanlığımız ile yakın çalışma içinde olduk.

Yine Bakanlığımız gözetiminde ASTEK’te oluşturulan alt çalışma komisyonlarına AYSAD olarak elimizden gelen katkıyı sunmaya çalıştık. Dernek olarak tüm sektörü ve kamu faydasını gözeten önerilerimizin her iki yönetmelikte yer alacağını ümit ediyoruz.

Deprem gibi doğal afetlere yönelik güvenlik standartlarının geliştirilmesi adına hangi çalışmalarda bulundunuz? Deprem riski taşıyan bölgelerde asansörlerin modernizasyonu konusunda firmalar ve kamu kurumlarıyla iş birliğiniz nasıl ilerliyor?

Depremlerde asansörlerin nasıl davranması gerektiği konusu öteden beri bilinen ve uygulaması son derece basit bir konudur. “Deprem sinyali geldiğinde en yakın katta dur kapıyı aç ve bir dahada çalışma’’. Keza herhangi bir yangın alarmı aldığında da yukarı gidiyorsan dur kapıları açma, ana durağa gir kapıları aç ve bir daha çalışma. Bu faydalı mühendislik kurallarını bizim şirketimizde dahil birçok üyemiz öteden beri bu kuralları herhangi bir standardın mecburi olmasını beklemeden uygulamıştır. Deprem gibi herhangi bir sarsıntıda, ağırlıkların-halatların-patenlerin yerinden çıkmasını önleyen tedbirleri almak mevzuatı yayınlanmamış bile olsa, bir mesleki sorumluluk alanı olmalıdır. 

Bakanlığımız tarafından yayımlanması planlanan Yönetmelik değişikliğinde gündeme gelen. TS EN 81-77 hususlarına dair de görüşlerimizi kendileri ile paylaştık.  Bu standart; deprem riski olan bölgelerde sismik kategorileri tanımlamış olup, zemin ivme değerini esas alarak, asansör hesaplarının nasıl yapılacağını, nasıl üretileceğini ve nasıl monte edilmesi gerektiğini tanımlamaktadır. Biz sektör olarak bu konuda üzerimize düşeni yapıyoruz ve yaparız, ancak görüşümüz o ki; binanın yapıldığı arazinin sismik kategorisinin ve yer ivme değerinin yapı sahibi veya müteahhit tarafından belirlenerek ilgili yapı ruhsat projesinde belirtilmesi gerekir. Keza bu şartlara uygun bina tasarlamak, kategoriye uygun asansör satın almak, depremde ve yangında ilgili sinyali algılamak ve asansör firmasına vermek işveren sorumluluğunda ve takibinde olması gereken bir husus olmalıdır. Bu hususların yerine getirilip getirilmediği iskân aşamasında mutlaka kontrol edilmeli, daha sonra çalışıp çalışmadığı da her periyodik muayenede mutlaka kontrol edilmelidir.

Bu görüşlerimizi kamu ve piyasa aktörleri ile paylaştığımız gibi, yine sektörün tüm paydaşlarının davet edildiği ‘’Sismik Koşullar Altında Asansörler’’ konulu bir eğitim semineri de düzenledik.

Malumunuz olduğu üzere 6-7 Şubat depremlerinden 1 ay sonra AYSAD olarak 18 Mart 2023 tarihinde Asansör İstanbul Fuarında, uzman kişilerle asansör ve deprem etkileşiminin etraflıca anlatıldığı bir panel de gerçekleştirmiştik.

Asansör güvenliği konusunda STK olarak 2024 yılında gerçekleştirdiğiniz en önemli projeler nelerdi?

Asansörler kendine has mevzuatı olan ve doğru uygulama ve bakımı olduğunda kaza riski sıfıra yakın olan taşıma araçlarıdır. Asansör güvenliğini tehdit eden ana unsur haksız rekabet ve haksız rekabeti körükleyen daha çok kar etme dürtüsü ile yapılan en ucuz ürün alma kültürüdür.

Özellikle yaşanan asansör kazalarından sonra ulusal medya tarafından derneğimizden talep edilen güvenli asansörün ve kullanımının nasıl olması gerektiği sorularına AYSAD olarak bilgilendirmeler yapıyoruz.

2024 yılında sektörel iş birliği ve kamu kurumlarıyla ilişkilerinizde hangi önemli adımları attınız?

Biraz önce de bahsettiğimiz üzere 2024 yılında hem kamu tarafı hem de sektörün diğer paydaşları ile sektörümüzün sorunlarına dair çeşitli çalışmalarda bir arada olduk. Yönetmeliklere görüş verme, sektörün güncel sorunlarına çözüm için çalışma toplantılarına iştirak vb. iş birliklerimizi sürdürdük. Uzun süredir toplanmayan ASTEK komitesinin toplanması ve özellikle yeni yönetmelik taslaklarının geniş katılımlı ortamlarda tartışılması yönünde bakanlığımıza talepte bulunduk ve bakanlığımızın bu konuda koordine ettiği ASTEK çalıştayına katıldık.

2024 yılında İzmir’de gerçekleştirilen Asansör Sempozyumu ve Sergisine hem AYSAD olarak hem de üyelerimizce yoğun bir destekte bulunduk. Kimi üyelerimiz sempozyuma bildirileri ile destek olurken kimi üyelerimiz de sergi alanında yeni ürünlerini tanıtarak destek verdiler.

Uluslararası alanda Türk asansör sektörünün temsil edilmesi için yürüttüğünüz projeler nelerdir? STK olarak, sektör firmalarının ihracat kapasitelerini artırmalarına nasıl katkıda bulundunuz?

Derneğimizin ihracatı artırmak da dahil doğrudan hiçbir ticari faaliyeti söz konusu değildir. Ancak temas içinde olduğumuz ilgili Avrupa Asansör STK’larına sadece üyelerimiz değil ülkemiz asansör sektörünün tamamına faydalı olabilecek, olabildiğince doğru tanıtım yapmaya ve böylece belki onların faaliyetlerine endirekt katkı sunmaya çalışıyoruz. Faaliyetlerimiz daha çok standart, direktif gibi mevzuatlardan oluşmaktadır. 

AYSAD 2002 yılından günümüze Avrupa Asansör Birliği ELA (European Lift Association) ile iş birliği içindedir. 2002 yılında gözlemci olarak başlayan bu süreç, 2008 yılında AB üye ülkesi dışında bir ülkenin asansör sektöründe faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşu olan AYSAD, ilk defa, ELA’nın kendi tüzüklerinde yaptıkları bir düzenleme ile, asil üye olarak dahil edilmiştir. Bugün AYSAD, ELA’nın A Kategorisi 6 üyesinden biri olup, daimî bir üye ile yönetim kurulunda temsil edilmektedir.

Bu süreç hem AYSAD hem de Türk Asansör Sektörü açısından önemlidir. Bugün ülkemizde uygulanan mevzuatın Avrupa’daki uygulamalarına dair tecrübeler, bilgiler ve belgeler AYSAD aracılığı ile Türk Asansör Sektörüne kazandırılmaktadır.

ELA, her yıl düzenli olarak, üye derneklerin Ülkelerinde Yıllık Konferans ve ELA Genel Kurulu düzenlemektedir. 2013 yılı ELA organizasyonu, AYSAD tarafından İstanbul’da düzenlenmişti. AYSAD’ın ev sahipliğini yaptığı 2024 ELA Konferans ve Genel Kurulu Hyatt Otel Taksim ve akabinde AKM Teras’da Gala Yemeği ile İstanbul’da gerçekleştirildi. Genel Kurulda Yönetim Kurulu üyemiz Sn. Savaşal Sayın ELA Yönetim Kurulundaki görevine yeniden seçildi.

Yaklaşık 150 katılımcının yer aldığı Sürdürülebilirlik temalı 2024 Yılı Konferansında, birçok konuda uzman konuşmacılar çok değerli sunumlar yaptı.

Bu noktada alanında dünyada ilk üç fuardan biri olan Uluslararası Asansör İstanbul Fuarı’ndan da bahsetmeden geçmeyelim. Asansör İstanbul başta Avrupa ve Ortadoğu olmak üzere Asya, Afrika ve Amerika’ya kadar uzanan bir coğrafyadan katılımcı ve ziyaretçiyi ağırlamaktadır. Bu da ülkemizde üretilen ürünlerin bu coğrafyalara ihracatını sağlayarak, hem sektörümüze hem de ülkemize büyük katkı sağlamaktadır.

2025 yılında asansör sektörünün büyüme ve gelişim potansiyelini nasıl değerlendiriyorsunuz? STK olarak 2025 yılında sektöre yönelik hangi hedefleri gerçekleştirmeyi planlıyorsunuz?

Ekonomik göstergeler maalesef ülkemizde 2025 yılı ilk yarı yılının zorlu geçeceğini gösteriyor. Faiz oranlarının düşme trendi ve hedefi, konut sektöründe bir rahatlama yaratacağı dolayısı ile işlerin biraz iyileşeceği umudu var.  İhracat rakamlarımız artmakla birlikte düşük kur değerli TL uygulaması, yüksek işçilik ve enerji maliyetleri sektörün önünde çok önemli sorunlar olarak duruyor.

Özellikle Çin merkezli ürünler için gümrük vergisi, gözetim vb. konularında sektörün faydasına olacak girişimler sektör tarafından beklenmektedir.

İhracat rakamlarımız daha da iyi seviyelere çıkması için uluslararası tanıtım için fuarlar çok önemli yer tutmaktadır. Bu konuda 2025 yılı Mayıs ayında AYSAD’ın desteği ile gerçekleştirilecek olan 19. Uluslararası Asansör Fuarı ASANSÖR İSTANBUL 2025, sektörümüzün Dünya’daki en büyük 3 fuardan biri olarak tekrar kapılarını açacaktır.

Sizce Türk asansör sektörünün uluslararası arenadaki konumu 2025 yılında nasıl şekillenecek?

Türkiye asansör sektörü bazı alanlarda yakın coğrafya asansör piyasasını domine edebilecek markalar çıkardığı gibi ihracatın çoğunluğu hala düşük fiyat endeksli ürünler ile sağlanmaktadır. Bir zamanlar tekstil sektörümüzün düştüğü bu tuzağa düşmeden yüksek teknoloji gerektiren inovatif ve kaliteli çözümlere yönelmek ve az da olsa bu alanda güçlü oyuncular çıkarmak gerekiyor.  

2025 yılı için sektörel olarak öne çıkacak trendler ve zorluklar hakkında öngörüleriniz nelerdir? STK olarak sektör firmalarına ve kamuoyuna vermek istediğiniz kısa bir mesaj paylaşır mısınız?

Bu yıl asansörlerde dijitalleşme kavramı ile sıkça karışılacağız. Bu husus yayınlanacak yönetmeliklerle de sektörün karşısına çıkacaktır. Özellikle bakım, periyodik kontrol gibi faaliyetlerin bakanlıkça ve ilgili taraflarca izlenebilir ve ulaşılabilir olması açısından faydalı olacağını ümit ediyoruz.

Hem kamu tarafı hem de sektör bu hususa dair altyapı çalışmalarını yürütüyor.