İbrahim ÖZÇAKIR - Türkiye Asansör Sanayicileri Federasyonu (TASFED) Yönetim Kurulu Üyesi

- Asansör Periyodik Kontrol Yönetmeliğinin firmalardan istediklerine baktığımızda
Asansör Yönetmeliği (2014/33/AB) kapsamında piyasaya arz edilen asansörün tescil öncesi ilk periyodik kontrolü tescil başvurusundan önce, asansör yaptırıcısının müracaatı üzerine en geç on beş gün içerisinde ilgili A tipi muayene kuruluşu tarafından yapılır. Tescil öncesi ilk periyodik kontrolün yaptırılmasına ve ücretinin ödenmesine dair sorumluluk, asansör yaptırıcısındadır. Asansör Yönetmeliği (2014/33/AB) kapsamında asansörü piyasaya arz eden ve tescil öncesi ilk periyodik kontrole nezaret eden, asansör monte eden veya onun yetkili servisi, söz konusu periyodik kontrolün yapılabilmesi için aşağıdaki belgelerin bir suretini başvuru aşamasında ilgili A tipi muayene kuruluşuna iletir:
a) AB uygunluk beyanı.
b) Onaylanmış kuruluş tarafından düzenlenen uygunluk belgesi.
c) Onaylı asansör avan ve/veya uygulama projesi.
ç) Yük için kalibrasyon doğrulama raporu.

Tescil öncesi ilk periyodik kontrole nezaret eden, asansör monte eden veya onun yetkili servisinin söz konusu periyodik kontrolün yapılabilmesi için AB uygunluk beyanı
Burada hatırlamamız gereken AB uygunluk beyanı Asansörün hangi yönetmelik ve standartlara göre yaptığımızın beyanıdır. Bu beyanı hazırlarken teknik dosya gibi tüm hazırlıkların tamamlanmış olması ve sahada gördüğümüz yaptırıcının eksiklerinin tamamlanmış olmasıdır. Onaylanmış kuruluş tarafından düzenlenen uygunluk belgesi,  uygunluk belgesine aykırı malzeme ve tip gibi konulara dikkat etmemiz gerekir. Onaylı asansör avan ve/veya uygulama projesi, ilgili maddede onaylı asansör avam ve /veya uygulama projesi de dese, tebliğe göre onaylanmış proje uygulama projesi olmalıdır. Yük için kalibrasyon doğrulama raporu belgelerinin bir suretini başvuru aşamasında ilgili A tipi muayene kuruluşuna iletilmesi şartı getirilmiştir. 

Tescil öncesi ilk periyodik kontrol, ilgili uyumlaştırılmış standardında veya buna karşılık gelen uyumlaştırılmış Türk standardında öngörülen yükte ve beyan hızında gerçekleştirilir. Bu aşamada kullanılacak olan yük, aşağıdaki şartlara uygun olacak şekilde asansör monte eden tarafından temin edilir:
a) Üç yılda bir defa olmak üzere kalibrasyon laboratuvarından izlenebilirliği olan doğrulama raporunun veya belgesinin alınması.
b) Seri numarası ile birlikte model veya tip bilgilerini silinmeyecek şekilde içermesi.
c) Fiziksel özelliklerini kaybetmeyen, kütlesinde değişiklik olmayan malzemeden oluşması ve kolay taşınabilirliği için ergonomik olması.
Periyodik kontrolde kullanılacak olan yükler için; üç yılda bir defa olmak üzere kalibrasyon laboratuvarından izlenebilirliği olan doğrulama raporunun veya belgesinin alınması, seri numarası ile birlikte model veya tip bilgilerini silinmeyecek şekilde içermesi, fiziksel özelliklerini kaybetmeyen, kütlesinde değişiklik olmayan malzemeden oluşması ve kolay taşınabilirliği için ergonomik olması şartı aranmaktadır.

Periyodik kontrol, asansörün bakımını üstlenen asansör monte edenin veya onun yetkili servisinin nezaretinde gerçekleştirilir. Periyodik kontrole nezaret edecek olan kişinin teknik bakım ve onarım personeli olması ve periyodik kontrolde A tipi muayene kuruluşu ile iş birliği yapması asansör monte eden veya onun yetkili servisi tarafından sağlanır. Garantisi dolan, garanti uygulamaları dışında kalan veya garanti kapsamında bulunmayan asansörün takip kontrolüne ise asansörün bakımını üstlenen asansör monte eden veya onun yetkili servisi veya periyodik kontrol raporuna göre söz konusu uygunsuzlukları gidermek adına sadece bu iş için bina sorumlusu ile sözleşme imzalayan asansör monte eden veya onun yetkili servisi nezaret eder. Asansör monte eden veya onun yetkili servisi, tescil öncesi ilk periyodik kontrole, yıllık periyodik kontrole ve takip kontrolüne nezaret eden teknik bakım ve onarım personelinin;
a) İş sağlığı ve güvenliği mevzuatına aykırı hareket etmemesini,
b) İşveren bilgilerini de içeren tanıtıcı kimlik belgesini üzerinde taşımasını,
c) Güncel Sosyal Güvenlik Kurumu sigortalılık kaydının ilgili A tipi muayene kuruluşuna sunulmasını,
sağlar.

İlgili maddeye baktığımızda tescil öncesi ilk periyodik kontrole; yıllık periyodik kontrole ve takip kontrolüne nezaret eden yetkili servis teknik bakım ve onarım personelinin iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına aykırı hareket etmemesini, işveren bilgilerini de içeren tanıtıcı kimlik belgesini üzerinde taşımasını, güncel sosyal güvenlik kurumu sigortalılık kaydının ilgili A tipi muayene kuruluşuna sunulmasını sağlama şartı getirilmiştir. Sahada bu personele ne gerek olduğu ve maliyetinin kimden alınacağı konusunda yapılan söylemlere açıklık yapmak gerekirse, yapılan her asansörün kendine ve firmaya özgü olduğu düşünüldüğünde yanlış uygulama yapılmaması için elemanın gerekliliği önem kazanıyor. Maliyeti ise yapılan maliyet analizinde bakım fiyatları üzerine yedirilmesi gerekir.

Periyodik kontrole nezaret etme yükümlülüğü bulunan asansör monte edenin veya onun yetkili servisinin ilgili mevzuat kriterlerini sağlamadığının tespiti halinde veya bina sorumlusu ile asansör monte eden veya onun yetkili servisi arasında bakım sözleşmesi imzalanmamış olduğunun belirlenmesi durumunda, denetim için asansörün bulunduğu ildeki Bakanlık il müdürlüğüne gerekli bildirim A tipi muayene kuruluşu tarafından yapılır. Bina sorumlusu ile bakım sözleşmesi imzalayan asansör monte eden veya onun yetkili servisine ait TSE Hizmet Yeterlilik Belgesinin bulunmaması, bu belgenin geçerlilik süresinin dolması veya bu belgenin askıya alınması durumunda A tipi muayene kuruluşu tarafından periyodik kontrol yapılmaz.

Bina sorumlusu ile bakım sözleşmesi imzalamayan, bakım sözleşmesi imzalayan asansör monte eden veya onun yetkili servisine ait TSE Hizmet Yeterlilik Belgesinin bulunmaması, bu belgenin geçerlilik süresinin dolması veya bu belgenin askıya alınması durumunda A tipi muayene kuruluşu tarafından periyodik kontrol yapılmaz şartı uygulanacaktır.

Asansör monte eden veya onun yetkili servisi, bir önceki takvim yılı içerisinde aylık bakımını yaptığı asansörlerin kimlik numaralarını ve adreslerini içeren listeyi her yıl Ocak ayı sonuna kadar fiziki şekilde veya KEP yoluyla resmî olarak ilgili idareye iletir. İlgili idare, bu bilgileri periyodik kontrol için protokol imzaladığı A tipi muayene kuruluşu ile paylaşır.

Asansör monte eden ve yetkili servisi bir önceki takvim yılı içerisinde aylık bakımını yaptığı asansörlerin bilgisini KEP ile ilgili idareye bildirir. KEP Kayıtlı Elektronik Posta, elektronik ortamda iletilerin gönderimi ve teslimatı dahil olmak üzere hukuki delil sağlayan, güvenli bir elektronik posta türevidir. Tüm firmaların Kayıtlı Elektronik Posta sistemine üye olmak için PTT Online Başvuru bölümünden Online Ön Başvuru yaptıktan sonra başvuru için gerekli bilgi ve belgeleri hazırlayarak en yakın PTT Merkezinden hesaplarını alabilirler.

Bakanlık mücbir sebep olarak kabul edilebilecek salgın, deprem, su baskını ve benzeri doğal afet gibi durumlarda; bu Yönetmelikte belirtilen periyodik kontrol ve/veya takip kontrol süresini geçici olarak erteleyebilir veya uzatabilir.

Bakanlık, mücbir sebep olarak kabul edilebilecek salgın, deprem, su baskını ve benzeri doğal afet gibi durumlarda; bu Yönetmelikte belirtilen periyodik kontrol ve/veya takip kontrol süresini geçici olarak erteleyebilir veya uzatabilir ifadesi yönetmeliği eklenmiştir.

Bir defaya mahsus tescil öncesi ilk periyodik kontrolde gerçekleştirilecek olan muayene ve deneyler, ilgili uyumlaştırılmış standardında veya buna karşılık gelen uyumlaştırılmış Türk standardında öngörülen yükte ve beyan hızında A tipi muayene kuruluşunca gerçekleştirilir. Ancak Asansör Yönetmeliği (2014/33/AB) kapsamında söz konusu asansörün son kontrolü, birim doğrulama veya son muayene gibi uygunluk değerlendirme yöntemlerinden biriyle onaylanmış kuruluş tarafından yapılmış ise tescil öncesi ilk periyodik kontrol yüksüz ve düşük hızda yapılır. Birinci cümlede belirtilen yükte ve beyan hızında muayene ve deneyleri tamamlanmayan asansörün takip kontrolü veya bir sonraki takvim yılına ait olan periyodik kontrolü, tescil öncesi ilk periyodik kontrol gerekliliklerine göre sonuçlandırılır. Kontrol kapsamında gerçekleştirilen muayene ve deneyler neticesinde o asansörde yer alan asansör güvenlik aksamının, makinanın, kılavuz rayın, kabinin, halatın, bağlantı elemanlarının kontrol sonrasında hasar görüp görmediği A tipi muayene kuruluşu adına hareket eden muayene mühendisi tarafından değerlendirilir ve raporun açıklama bölümüne gerekli bilgi yazılır.

“İlgili uyumlaştırılmış standardında veya buna karşılık gelen uyumlaştırılmış Türk standardında yükte ve beyan hızında muayene ve deneyleri tamamlanmayan asansörün takip kontrolü veya bir sonraki takvim yılına ait olan periyodik kontrolü, tescil öncesi ilk periyodik kontrol gerekliliklerine göre sonuçlandırılır. 

Anlaşılacağı üzere ilk kontrolde geçemeyen asansör ilk periyodik kontrole göre ifadesi ücret ödemeyi de kapsamaktadır. Kontrol kapsamında gerçekleştirilen muayene ve deneyler neticesinde o asansörde yer alan asansör güvenlik aksamının, makinanın, kılavuz rayın, kabinin, halatın, bağlantı elemanlarının kontrol sonrasında hasar görüp görmediği A tipi muayene kuruluşu adına hareket eden muayene mühendisi tarafından değerlendirilir ve raporun açıklama bölümüne gerekli bilgi yazılır.”

Kabin girişine (Değişik ibare:RG-13/9/2022-31952) Kabin kapısı/kapıları** takılmalıdır.

Yönetmeliğin EK- 5/A’sının ve EK-6/A’sının 4.2 numaralı satırında yer alan “Kabin kapısı/kapıları” ibareleri “Kabin kapısı/kapıları**” şeklinde değiştirilmiştir.

4.2 numaralı satırlarında yapılan değişiklikler 1/7/2023 tarihine kadar uygulanmaz. Bu değişiklikle beraber mavi etikete neden olan 4.2 madde uygunsuzlukları 1/7/2023 itibariyle kırmızı etikete neden olacaktır. iç kapısız asansör kalmayacaktır.

3.21.1.Kuyuda mahsur kalmış kişi/kişilerin kurtulması için (Mülga ibare:RG-13/9/2022-31952) TS EN 81-28 standardına göre alarm sistemi için sığınma alanından/alanlarından kullanılabilecek şekilde alarm başlatma cihazları, mahsur kalma tehlikesinin bulunduğu yerlerde montajı yapılmalıdır. (Madde 5.2.1.6)

3.24.1.Kuyuda mahsur kalmış kişi/kişilerin kurtulması için (Mülga ibare:RG-13/9/2022-31952) TS EN 81-28 standardına göre alarm sistemi için sığınma alanından/alanlarından kullanılabilecek şekilde alarm başlatma cihazları, mahsur kalma tehlikesinin bulunduğu yerlerde montajı yapılmalıdır. (Madde 5.2.1.6)

Yönetmeliğin EK-5/B ve EK-6/B'sinde 
Yapılan yönetmelik değişikliğinde iki yönlü haberleşme sistemlerinin sürekli olarak aktif olması gerekliliğine daha kuvvetli vurgu yapılırken, iki yönlü sesli iletişimin sağlanması adına TS EN 81-28 Standardına uygun uzaktan alarm sistemi bulundurulması gerekliliği önem kazanmıştır. 

Sahada olan bilgi kirliliği kuyu dibinde cihaz olmasının gerekmediği yönündeki bilgi yanlış olduğu önümüzdeki denetimler de kendini gösterecektir. 

81-28 bas konuşun yanında yanacak olan lambaların led senaryoları ile birlikte kabin içindeki semboller, boyutları, otomatik testler, alarm filtreleme, akü şarj durumu sorgulama, yetkili tarafından yapılacak alarm sonlandırma 81-28 göre kullanılan cihazların kullanılmasında dikkat edileceklerden bazıları.
 
Montaj ve bakım firmalarımızın dikkat edeceği maddeleri sıralamaya çalıştık. Yönetmeliğimizde yapılan diğer değişiklikleri zaman içerisinde yaşayarak göreceğiz.