KRİZ YÖNETİMİ SÜRECİ

Yazar: Alp Murat BAŞTUĞ

KRİZ YÖNETİMİ SÜRECİ

Kriz, bir organizasyon, toplumun, ekonominin veya bireylerin, ani ve beklenmedik bir tehlike veya zorlukla karşı karşıya kaldığı olağan yöntemlerle çözülemeyen, belirsizlik oluşturan olağan dışı durumları ifade eder.  

Krizi; mevcut durumun sürdürülemez hale gelmesi ile kayıpların en aza indirilmesi için acil müdahale edilmesi gereken durum olarak da tanımlayabiliriz. 

İş dünyasında görülen hızlı değişim, müşteri beklentilerin farklılaşması, işletmeleri tehlikeli durumlarla karşı karşıya bırakmaktadır.

Kriz durumlarının önceden görülmesi, farklı bakış açıları ve inovatif yaklaşımlarla önlemler alınması, krizleri şirketler için fırsata dönüşebilmektedir.

Yöneticilerin krizleri fırsata çevirebilmeleri için organizasyonu içerisinde etkin bir kriz yönetim planı oluşturmalıdır.

‘’Yönetebildiğiniz krizleri fırsata çevirebileceğinizi unutmamanız gerekir.’’

Kriz yönetimi süreci; bir organizasyonun beklenmedik durumlara dinamik ve proaktif yanıt vermesi ile olumsuz etkileri en aza indirmeyi sağlayan stratejik bir süreçtir.

İyi bir kriz yönetim planı, işletmeleri daha dayanıklı hale getirerek uzun vadede itibarını koruyacaktır.

Yöneticiler şirketin karşılaştığı kriz durumlarında; liderlik, problem çözme, iletişim, analitik düşünme becerilerini kullanarak, hızlı, etkili ve stratejik karar alıp şirketi bu zorlu süreçten en az hasarla çıkarmayı başarabilir.

ŞİRKETLERİN TEMEL SÜREÇLERİNDEKİ KRİZ DURUMLARI

  1. Yönetim Krizi Durumu
  2. Finans Krizi Durumum
  3. Üretim Krizi Durumu
  4. Pazarlama Krizi Durumu
  5. İnsan Kaynağı Krizi Durumu
  6. Teknoloji Krizi Durumu
  7. Tedarik Zinciri Krizi Durumu

 

  1. Yönetim Kriz Durumu

Şirketlerde yönetim kriz durumu, şirketin üst düzey yönetim yapısında veya karar alma süreçlerinde ciddi bir aksama, başarısızlık ya da istikrarsızlık yaşanması durumunu ifade eder.

Bu kriz, şirketin genel işleyişini, performansını, itibarını ve hatta sürdürülebilirliğini tehdit eder. 

Karar alma güçlüğü içerisinde olan, geleceğe bakış açısını yitirmiş, içeriye ve dışarıya güven vermeyen, amaçlarından uzaklaşmış, hedefleri belirsiz, ölçü koyamayan yönetimlerde kriz durumu oluşmuş demektir.

Yönetim Krizinin Başlıca Nedenleri 

  • Donanım Eksikliği

Kendi donanım eksikliğini göremeyen liderin krizleri öngörmesi olanaksızdır.”

  • Karar Alma Hataları

Karar alma süreci, yalnızca yöneticinin sorumluluğu değil, tüm çalışanların ortak paydası olmalıdır.”

  • İletişim Eksikliği

“Dinleyerek anlayabilir, anlayarak çözüm üretebilirsiniz.”

  • İç Paydaş İlişkileri
  • Değişime Direnç

Geminizi fırtınalara önceden hazırlamalısınız.”  

Yönetim krizi durumunda şirketlerin karşılaşılacakları olumsuzluklar özetle;

  • Kurum iş sürçlerinde aksama
  • Çalışan verimliliğinde düşüş
  • Şirketin itibarının zarar görmesi
  • Finans kayıpları
  • Yasa koyucu ile hukuki sorunlar
  • Pazardaki konumunun zayıflaması
  • Stratejik hedeflerden sapma
  • Uzun vadeli kalıcı hasar
  • Yatırımcılarda güvenin azalması
  • Şirketin süreçlerinde akşama

Ve en önemlisi de şirketin sürdürülebilirliği ile ilgili problemler olarak karşınıza çıkacaktır.

  1. Finans Krizi Durumu

Finans kriz durumu, şirketin mali yükümlülüklerini yerine getirmekte zorlandığı veya yerine getiremediği durumu ifade eder.

Finansal kriz durumu yaşayan şirketler, iflas riski, operasyonlarını sürdürememe riski, iş gücünü kaybetme riski gibi birçok risklerle karşı karşıya kalabilir.

Finans Krizinin Başlıca Nedenleri

  • Likidite Problemleri

“Şirketin likiditesi fırtınalı denizlerde en güvenli limanıdır.”

  • Borç Yükü Artışı

Borç, büyüme için bir araç olabilir, doğru yönetilmesi koşuluyla.”

  • Karlılık Oranı Düşüşü
  • Gelir Kaybı
  • Şirketin Kredibilitesinin Düşmesi
  • Şirketin Operasyonlarında Bozulma
  • Şirket Varlıklarının Satışı
  • Yönetim Problemleri

“Yetersiz bilgi, belirsizliğin temelini atar.”

Finans krizi durumunda şirketlerin karşılaşılacakları olumsuzluklar özetle; 

  • Nakit akışının durması
  • Yönetilemeyen borçlar
  • Güven ve itibar kaybı
  • Çalışan verimliliğin düşmesi
  • Yatırım ve büyümenin durması
  • Sürdürülebilirlik tehlikesi

Ve hiç istenmeyen iflas veya tasviye olacaktır.  

  1. Üretim Krizi Durumu

Üretim krizi bir şirketin üretim süreçlerinde ortaya çıkan beklenmedik ve şirketin stratejilerini mikro ve makro ölçekte etkileyen aksamaları ifade eder.

Ürettiğiniz ürün, hizmet ve bilginin; pazarda ve müşteri gözündeki değerinde bir azalma ya da aşırı bir yükselme oluyorsa, daha önceki birim zamanda hedefleneni aynı birim zaman da üretemiyorsanız, teknolojide uyumsuzluk, işgücü verimliliğinde düşme yaşanıyorsa veya beklenenin üstünde bir artış oluyorsa, şirketinizde üretim krizi doğuyor demektir.

Üretim Krizinin Başlıca Nedenleri

  • Teknoloji Yetersizlikleri ve Arızalar
  • Tedarik Zincirinde Kopmalar
  • İnsan Kaynağı Problemleri
  • Dışsal Faktörler

Üretim Krizi Durumunda Şirketlerinin Karşılaşacakları Olumsuzluklar Özetle;

  • Gelir kaybı ve maliyet artışı
  • Üretim kapasitesi ve verimlilik düşüşü
  • Müşteri memnuniyetsizliği ve pazar kaybı
  • Yatırımcı güveninin sarsılması
  • Stratejik planlama zorlukları
  • Çalışan motivasyonu ve iş gücü kaybı
  • Denetim ve uygunluk sorunları

Olarak karşınıza çıkar.

 

  1. Pazarlama Krizi Durumu

 

Pazarlama krizi, bir şirketin pazarlama faaliyetlerinden beklediği sonuçları elde edememesi, faaliyetlerinin olumsuz sonuçlar doğurması olarak tanımlanır.

Müşterinin gözünde marka değerinizde azalma, ürününüzün değerinde azalmayla birlikte, ürün – hizmet ve bilginiz pazarda değer bulamıyorsa, pazarla iletişiminiz kayboluyorsa, artık marka ve ürün değeriniz pazarda kabul görmüyorsa, satış kanallarınız tıkanıyorsa, şirketinizde pazarlama kriz durumu başlamış demektir.

Pazarlama Krizinin Başlıca Nedenleri

  • Hedef Kitle Belirleme Yanlışlığı

“Hedef kitle doğru belirlenemediğinde, pazarlama çabaları karanlık bir odaya girmek gibidir.”

  • Ürün veya Hizmet Konumlandırma Hatası
  • İletişim Hataları

“Müşterileriniz ürünleriniz ve hizmetiniz için ödediği bedelin karşılığını ürünleriniz ve hizmetinizden hayatını kolaylaştıran fayda olarak talep edecektir.”

  • Ürün veya Hizmet Kalitesi Problemleri

“Ürün ve hizmet kalitesindeki bir eksiklik, müşteri kaybı kapısının anahtarıdır.”

  • Rakiplerin Agresif Tutumları
  • Dışsal Faktörler
  • Yönetim Problemleri

Pazarlama Krizi Durumunda Şirketlerin Karşılaşacakları Olumsuzluklar Özetle;

  • İtibar kaybı
  • Satışlarda düşüş
  • Maliyet artışı
  • Yasal sorunlar
  • Çalışan motivasyonu ve üretkenlik düşüşü
  • Rekabet Edememe
  • Stratejik Zorluklar

Olarak karşınıza çıkar.

  1. İnsan Kaynağı Krizi Durumu

Şirketin iş gücü eksikliği, çalışan bağlılığının azalması yetenekli çalışan bulamama veya yetenekleri elde tutamama olarak ortaya çıkan bir durumdur.

İnsanınız motivasyonunu kaybediyorsa, sizinle çalışmaktan artık mutlu değilse, insan varlığınızın nitelikleri ve yetenekleri verimlilik sağlayamıyorsa, üretkenlik düşüyorsa, çalışanınız düş gücünü, tasarım gücünü yitiriyorsa, şirketiniz insan kaynağı krizi durumu karşı karşıya demektir.

İnsan Kaynağı Krizinin Başlıca Nedenleri

  • İşe Alım ve Yetenek Yönetimi Yetersizliği

“Yetenekler, doğru yönlendirilmediğinde kaybolur; doğru yönlendirilir ise şirketin geleceğe ışık olur.”

  • Çalışan Memnuniyeti ve Bağlılığının Düşük Olması

“Çalışanların sesini duymamak, memnuniyetsizliğin tohumlarını eker.”

  • Ekonomik Faktörler
  • Kurumsal Kültür Sorunları

İnsan Kaynağı Krizi Durumunda Şirketlerin Karşılaşacakları Olumsuzluklar Özetle;

  • Çalışanlarda verimlilik kaybı
  • İnovatif yaklaşımlarda eksiklik
  • Finansal kayıplar
  • Çalışan bağlılığı ve motivasyonun azalması
  • Rekabet gücünde zayıflama
  • Müşteri memnuniyetsizliği
  • Maliyetlerin artması

Olarak özetlenebilir.

 

  1. Teknoloji Kriz Durumu

Şirketin teknolojik altyapısında veya sistemlerinde meydana gelen sorunlar nedeniyle iş süreçlerinin aksadığı, rekabet avantajının kaybedildiği veya operasyonların durma noktasına geldiği kritik bir durumu ifade eder.

Bu krizler, şirketin operasyonel verimliliğini, müşteri ilişkilerini ve hatta finansal durumunu ciddi şekilde etkiler.

Teknoloji Krizinin Başlıca Nedenleri

  • Kullanılan Teknolojinin Güncellenmemesi
  • Çalışanların Eğitiminde Yetersiz Kalınması

“Yetersiz eğitim, organizasyonun geleceğini karanlık sularda aramasıdır.”

  • Uyum Problemleri
  • Kapasite Artışı Problemleri
  • Teknoloji Seçim Hataları
  • Veri Yönetimi Entegrasyon Problemi
  • Güvenlik Problemleri
  • Yönetim Sorunları

Teknoloji Krizi Durumunda Şirketlerin Karşılaşacakları Olumsuzluklar Özetle;

  • Operasyonlarda verimlilik düşüşü
  • Maliyetlerde artış
  • İnovasyon eksikliği
  • Çalışan verimliliğin azalması
  • Rekabet gücünde zayıflama
  • Pazar kaybı
  • Uzun vadeli sürdürülebilirlik problemi

Olarak karşınıza çıkar

“Değişim ve dönüşüm yolculuğunuzda yolunuzu aydınlatacak teknoloji feneridir.”

  1. Tedarik Zinciri Krizi Durumu

 

Şirketlerde tedarik zinciri krizi, şirketin faaliyetlerini sürdürebilmesi için dışarıdan temin etmesi gereken malzeme veya ürünleri temin edememesi durumudur.

Tedarik kanallarınız işlemiyor, tedarikçiniz sürekli koşullarını değiştiriyor, tedarik ettiğiniz ürün ve hizmetlerin kalitesi düşüyorsa, tedarik kriz durumu doğmuş demektir.

Tedarik Krizinin Başlıca Nedenleri

  • Talep ve Arz Dengesizlikleri
  • Tedarikçi Finansal Sıkıntıları
  • Tek Tedarikçi Bağlığı
  • Tedarikçi Coğrafi ve Siyasi Problemler 
  • Lojistik ve Ticari Engeller
  • Teknolojik Yetersizlikler ve Güvenlik Problemleri
  • Stratejik Planlama ve Yönetim Eksiklikleri

“Stratejik planlama eksikliği, bir geminin rotasız sefere çıkması gibidir.”

Tedarik Krizi Durumunda Şirketlerin Karşılaşacakları Olumsuzluklar Özetle;

  • Tedarikçi sürdürülebilirlik problemi
  • Maliyet artışı
  • Teslimat gecikmeleri
  • Envanter yönetimi sorunları
  • Finansal sorunlar
  • Reputasyon (itibar) ve marka imajı zararları
  • Yasal ve düzenleyici riskleri
  • Tedarikçi ilişkilerinde bozulma

Olarak karşınıza çıkar.

Kriz yönetimi, bir organizasyonun beklenmedik tehditlerle karşılaştığında ayakta kalabilmesi ve bu tehditlerden en az hasarla çıkabilmesi için önemlidir.

Krizlerin doğası gereği; ani gelmesi, karmaşık olması ve tehdit edici olması sebebiyle şirketlerin hazırlıklı olmalarını ve hızlı müdahale edebilmelerini gerektirir.

Kriz yönetimi sürecinin etkinliği, organizasyonun krize verdiği tepkinin hızına, kriz öncesi yapılan hazırlıklara ve kriz sonrası iyileştirme adımlarına bağlıdır.

Şirketiniz için krizler, endişe verici, tehlikeli ve şirketinizin sürdürülebilirliği için tehditler oluşturur. Ancak krizler aynı zamanda fırsatlarınız olacak risk alanlarınızdır.

Yöneticiler olarak krizi sadece savunma mekanizması değil, aynı zamanda şirketinizin değişimi ve dönüşümü için fırsat olarak görmeniz gerekir.

Sağlıklı günler dilerim…