
Asansör Faaliyetlerinin İyileştirilmesi ve Geliştirilmesi Çalıştayı
Asansör Faaliyetlerinin İyileştirilmesi ve Geliştirilmesi Çalıştayı, sektörün önemli paydaşlarını bir araya getirerek asansör endüstrisindeki sorunları analiz etmek ve çözüm önerileri geliştirmek amacıyla TASİAD ve TASİS ev sahipliğinde Ankara Kızılcahamam Çam Hotel Thermal Resort & SPA Convention Center’da 28- 29 Şubat 2024 düzenlendi. Çalıştayın ardından TASİAD ve TASİS tarafından yayınlanan sonuç raporu ile de sektörün karşılaştığı zorlukları anlamak, gelecekte daha güvenli ve etkin asansör faaliyetlerini sağlamak için atılması gereken adımları ele almakta ve sektördeki tüm paydaşların katkı sağlaması hedeflendi.
Çalıştay boyunca, hukuki değerlendirmelerden montaj firmalarının karşılaştığı sorunlara, denetim süreçlerinden güvenlik testlerine kadar geniş bir yelpazede konuların ele alındı ve sektörde yaşanan sorunlara çözüm odaklı yaklaşımlar üzerinde detaylı görüşmeler gerçekleştirildi.
Çalıştay sonrası yayınlanan raporun, çalıştay sürecinde ortaya çıkan önemli tespitlerin ve önerilerin derlenmesiyle oluşturulduğu kaydedildi. Yayınlanan sonuç raporunda şu ifadeler yer aldı:
"Amacımız, asansör sektöründe kalite, güvenlik ve etkinlik standartlarını yükseltmek için uygulanabilir çözümler önermektir. Bu rapor, sektörün sürdürülebilir gelişimine katkı sağlamak amacıyla oluşturulmuş ve sektörün tüm paydaşlarının bu yolculukta birlikte hareket etmesini hedeflemektedir.
Çalıştayda emeği geçen tüm katılımcılarımıza içten teşekkürlerimizi sunar, bu raporun sektördeki iyileşme sürecine ışık tutmasını umarız.
Asansör endüstrisi, günlük yaşamımızda önemli bir rol oynamakta olup, güvenli ve etkin asansör faaliyetlerinin sağlanması ana hedef haline gelmiştir. Bu amaçla, Asansör Faaliyetlerinin İyileştirilmesi ve Geliştirilmesi Çalıştayı, T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı himayelerinde TASİAD ve TASİS ev sahipliğinde Ankara Kızılcahamam Çam Hotel Thermal Resort & SPA Convention Center’da 28-29 Şubat 2024 tarihlerinde düzenlenmiştir. Sektördeki paydaşların sivil toplum, kamu kurumları ve özel sektör temsilcileri ile yoğun ve ilgili bir katılım gerçekleştirdiği bu çalıştay, asansör sektöründeki tüm tarafların bir araya gelerek mevcut sorunları ve çözüm önerilerini tartıştığı, değerlendirdiği önemli bir platform olmuştur. Sektörümüz için pek çok açıdan ilk olan bu kapsamlı değerlendirme faaliyetinin amacı da kapsamlı olup aşağıdaki konuların tümüne odaklanılarak değerlendirmeler paylaşılmıştır;
Hukuki değerlendirmeler ve denetim süreçleri
Çalıştayda, asansör faaliyetlerine ilişkin hukuki düzenlemeler, kaza ve yasal sorumluluklar ile ilgili değerlendirmeler yapılmış ve bu konularda sektörün karşılaştığı sorunlara çözüm önerileri geliştirilmiştir.
Montaj firmaları kaynaklı sorunlar
Montaj firmalarının karşılaştığı zorluklar ve asansör montaj süreçlerinde yaşanan sıkıntılar ele alınmış ve iyileştirme yolları üzerinde fikir alışverişi yapılmıştır.
Muayene ve denetim süreçleri
Asansörlerin periyodik olarak denetlenmesi ve muayene edilmesi süreçleri, yerel ve ulusal düzeyde ele alınmış ve standartların yükseltilmesi için öneriler sunulmuştur.
Güvenlik ve test işlemleri
Asansör güvenlik aksamı imalatçıları ile ilgili karşılaşılan sorunlar, test süreçleri ve standartları gözden geçirilmiş, güvenliği artırmak adına yapılması gerekenler üzerinde odaklanılmıştır.
Sektördeki sorunlara çözüm arayışı
Haksız rekabet, kayıt dışı faaliyetler, onaylanmış kuruluşlarla ilgili sorunlar ve diğer sektörel zorluklar üzerinde durulmuş ve sektördeki gelişmeler için çözüm önerileri oluşturulmuştur.
Asansör Faaliyetlerinin İyileştirilmesi ve Geliştirilmesi Çalıştayı, asansör endüstrisindeki tüm paydaşların iş birliği içinde hareket ederek sektördeki standartları yükseltmek ve güvenliği arttırmak hedefiyle hangi alanlarda düzenleme ve işbirliği ihtiyacı olduğunu ortaya koymuş, sektörün geleceğine ışık tutacak çözüm önerileri ve iyileştirme yöntemlerinin geliştirilmesine katkı sağlamayı amaçlamıştır."
Çalıştay; TASİAD Yönetim Kurulu Başkanı Yasemin Bulut, TASİS Genel Başkanı Turgay Kuluğ, EAYSAD Yönetim Kurulu Başkanı Selda Tokoğlu Baloğlu, T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Metroloji ve Sanayi Ürünleri Güvenliği Genel Müdürü Mehmet Bozdemir, T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Sanayi Genel Müdürü Prof. Dr. İlker Murat Ar'ın yaptıkları konuşmaları ile başladı.
Konuşmaların ardında hazırlanan sunumlar katılımcılar ile paylaşıldı.
Sunumlar:
Kazalar / PGD / Mahalli idareler ile ilgili hukuki değerlendirmeler
Av. Selin Aslan Öztürk - TASİS Hukuk Müşaviri
Montaj firmalarından kaynaklı sorunlar
Zafer Demirkol - TASİAD - Teknik Çalışma Grubu Üyesi – Elektrik Elektronik Mühendisi
Asansöre yönelik PGD denetim süreçleri
Dr. Şakir Karakaya - T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Asansör ve Makina Dairesi Başkanı
Ulusal ve uluslararası asansör muayeneleri ve yerel sorunlar
Burak Demircan - TMMOB - Makina Mühendisleri Odası – Makina Mühendisi
Modül G sürecinde yaşanan sorunlar
Mustafa Görmüş - Endüstri Mühendisi
A Tipi Muayene Kuruluşları ile ilgili sorunlar
Recep Aslan - TASİS - Teknik Komite Üyesi – Makina Mühendisi
Haksız rekabet ve kayıt dışı faaliyetler
Turgay Kuluğ - TASİS Genel Başkan
Onaylanmış kuruluşlar ile ilgili sorunlar
Zafer Güneş - Makina Mühendisi
Güvenlik aksamı imalatçılarının karşılaştığı sorunlar
Cem Çelik - Makina Yüksek Mühendisi
Güvenlik aksamlarına yönelik testler
Tolga Soğucak - Makina Yüksek Mühendisi
Asansör sektörü düzelir mi? Sorunlar ve çözüm önerileri
Oktay Akman - TSE - Müdür, Endüstriyel Ekipmanlar Müdürlüğü
Çalıştay sonuç ve değerlendirmeler
Yayınlanan raporda çalıştay sonuç ve değerlendirmeler başlıklı bölümde şu ifadeler yer aldı:
"Bu çalıştayda, asansör sektörü için tüm paydaşların ortak şekilde değerlendirdiği sorunlara yönelik çözüm önerileri şöyledir;
- Asansörlerin piyasaya arzı öncesinde ve montaj süreçlerinde meydana gelen kazaların incelenmesi, önemli güvenlik sorunlarını ortaya koymuştur. Bu aşamada yaşanan kazaların azaltılması için İSG eğitimlerinin güçlendirilmesi ve nitelikli personel istihdamına yönelik adımlar atılması gerektiği vurgulanmıştır.
- Asansörlerin piyasaya arzından sonra yaşanan kazalar, tasarım ve işçilik hatalarının varlığını gözler önüne sermektedir. Ancak maalesef, bu hataların tespit edilmesinde ve adli süreçlerdeki işleyişte eksiklikler olduğu belirtilmiştir. Bu noktada, ürün tasarımlarında standartlara bağlılığın güçlendirilmesi ve denetim mekanizmalarının etkinleştirilmesi gerektiği vurgulanmıştır.
- Atipik kazaların incelenmesi, sektördeki denetim eksikliklerini ve kayıt dışı unsurların varlığını öne çıkarmıştır. İş güvenliği alanındaki önlemlerin sadece belgeleme düzeyinde değil, sektör kültürüne entegre edilmesi gerektiği vurgulanmıştır.
- Güvenlik aksamı üreticilerinin denetiminin daha etkin bir şekilde yapılması gerektiği belirtilmiştir.
Çalıştayda ortaya çıkan bulgular, asansör sektöründe iş güvenliği ve denetim mekanizmalarının güçlendirilmesi gerekliliğini göstermektedir. İşletmelerin İSG eğitimlerine ve yatırımlarına daha fazla öncelik vermesi, ürün tasarımlarında standartlara uygun olacak şekilde üretimlerin iyileştirilmesi ve denetim mekanizmalarının güçlendirilmesi sektördeki güvenlik sorunlarının azaltılmasına katkı sağlayacaktır.
-Asansör sektöründeki risklerin kaynaklarından biri olan bina ve yapılar konusunda risk ve sorunların azaltılması için, standartlara uygunluğun sağlanması, denetim eksikliklerinin ve kamuoyunun bilinçsizliğinin giderilmesi temel adımlar arasında belirlenmiştir.
- Asansör bakımı için risk değerlendirme formunun oluşturulması ve bina/yapı sorumlularına bu form üzerinden takip yapılması, hukuki sorumluluğun paylaşılması ve önlemlerin alınması sürecine teşvik edilmesi açısından önemli bir adım olacağı öngörülmüştür.
Güvenlik aksamının işlevini yerine getirmemesi sebebiyle aslında kolayca önlenebilecek kazaların meydana gelmesi; güvenlik aksam üreticilerinin ürettiği ürünlerin denetlenmesi ve belgelendirilmesi konusundaki eksiklikleri öne çıkarmaktadır.
- Güvenlik aksamı üreticileri ve denetleyen kuruluşlarının daha etkin bir şekilde denetlenmesi, ürünlerin güvenliği ve uygunluğunun sağlanması gerektiği vurgulanmıştır.
- Kullanıcıların karıştığı kazaların önlenmesi kapsamında, bilinçsiz müdahalelerin ve düşük kaliteli bakım ve onarımların engellenmesine yönelik bir mekanizma sağlanması, kamuoyunun bilinçlendirilmesi ve bina sorumlularının yetkin ve donanımlı işletmelerle çalışacak şekilde kararlar almaları teşvik edilerek, kazaların önlenmesi için lüzumlu adımların atılması gerektiği vurgulanmıştır.
- Eğitim eksikliklerinin giderilmesi, etkili kurtarma prosedürlerinin uygulanması ve yetkisiz kişilere özel kapı açma anahtarları dağıtımının engellenmesi gibi hususlarda önleyici tedbirlerin alınması gerektiği vurgulanmıştır.
- Asansör kaynaklı kazaların azaltılması ve iş sağlığı ve güvenliği standartlarının yükseltilmesi, kazaların önlenmesi ve güvenli çalışma ortamlarının oluşturulması için ilgili paydaşlar arasında sürdürülebilir ve güncel işbirliği çalışmalarının, protokoller ışığında geliştirilmesi gerektiği vurgulanmıştır.
- Asansör kazaları ve etkilenen kişi sayılarının istatistiklerinin tutulması ve sebeplerinin tespiti için ilgili bakanlık bünyesinde 'Asansör Kaza İstatistik Birimi' oluşturulması önerilmiştir.
- Kamuoyunun bilinçlendirilmesi için kamu spotlarının oluşturulması ve yayımlanması sayesinde asansörlerle ilgili güvenlik bilincinin artırılması ve daha fazla kazanın önüne geçilmesi önerilmiştir.
- Asansörlerdeki tehlikelerin tespiti ve önlenmesi için kontrol, muayene ve denetim faaliyetlerinde çalışan personelin nitelikli olması, bu kapsamda sektörün nitelikli personel yetiştirme ve nitelikli personelin sektörde devamlılığını sağlamak konusunda teşvik edici adımlar atılması gerektiği vurgulanmıştır.
- Kayıt dışı faaliyetlerin önlenmesi için gerekli yasal düzenlemelerin yapılması ve denetimlerin sıklaştırılması gerektiği vurgulanmıştır.
- Güvenlik aksamı üreten firmaların ve ürün belgelendirme kuruluşlarının sıkı denetime tabi tutulması kazaların önlenmesinde kritik bir rol oynayacağından, asansörlerde kullanılan ekipmanların standartlara uygunluğu ve güvenilirliği konusunda yönetmelikler, direktifler, uygulama pratikleri ve modül kapsamları arasında eşgüdüm oluşturulması, mevcut tutarsızlık unsurlarının gözden geçirilmesi önerilmiştir.
- Mahalli idarelerin asansör tasarımı ve uygulama süreçlerinde etkili denetim yapması, ruhsatlandırma sürecinde titizlikle inceleme yapması için belediyeler ve mahalli idarelerin uygulama süreçlerinde bölgelere göre farklılık oluşturmalarının engellenmesi gerektiği
vurgulanmıştır.
Yargı süreçlerinde rol oynayan bilirkişilerin teknik ve hukuki yeterliliklerinin sağlanması, doğru kararların verilmesine katkı sağlamak üzere görevlendirilen uzman kişiler konusunda Bakanlık tarafından gerekli önlemlerin alınmasına yönelik hususlar vurgulanmıştır.
- Asansör tescil başvurularında Mahalli İdaralerce mevzuat dışı istenen belge ve evraklar ile başvuru harcı adı altında alınan ücretler konusunda yaşanan sorunlar, hukuki ve idari sürecin doğru şekilde işlemesi açısından kritik bir öneme sahiptir. Yasaya ve mevzuata uygun olmayan bu tür uygulamalar yürüten ilgili idarelere yönelik lüzumlu önlemlerin alınması gerektiği vurgulanmıştır.
- Hukuka aykırılığı oluşturan uygulamaların önlenmesi ve asansör sektöründe iş yapma koşullarının adil ve şeffaf hale getirilmesi için T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı başta olmak üzere asansör ekosistemini oluşturan tüm unsurların etkin bir şekilde görev alması, çalışma komisyonlarının ve komitelerinin kurulması önerilmiştir.
Montaj öncesi yapılan kuyu uygunluk raporu veya kuyu tespit raporu alma zorunluluğu vurgulanmıştır. Bu sayede asansör firmalarının, problemli kuyular hakkında bilgi sahibi olması ve gereken önlemleri alabilmeleri, böylelikle, gereksiz tasarımlardan kaçınılarak risklerin en aza indirilmesi önerilmiştir.
- Montaj esnasında malzeme kalitesinden kaynaklı problemlerin önüne geçebilmek adına, deneme yanılma sürecinin azaltılması ve üreticilerin ar-ge süreçlerine dahil edilmesi, malzeme kalitesinin artırılması ve hataların önceden önlenmesi gerektiği vurgulanmıştır.
- PGD denetimlerinde asansörün tüm unsurlarıyla derinlemesine incelenmesi ve bunun ilgili paydaşlar tarafından erişilebilir bir ortamda bilinir ve görünür hale getirilmesi önerilmiştir.
Tüm bu önerilerin hayata geçirilmesi, yapı sektöründe güvenlik ve kalite standartlarının yükseltilmesine ve olası risklerin minimize edilmesine büyük katkı sağlayacaktır. Etkin denetim mekanizmaları ve işbirliği içinde çalışan paydaşlar, sektördeki yapısal problemlerin çözümüne yönelik önemli adımlar atabileceklerdir.
- Asansör montaj firmalarının aynı asansörde hizmet veren güvenlik aksamlarının senkronize çalıştığına dair tip onay sertifikalı ürünler almaya teşvik edilmesi önerilmiştir.
- Asansör montaj firmalarının, kuyuda farklı tasarımlar yapmak yerine önceden hesaplanmış çizimlerle çalışabilecek hale gelmeleri için gerekli altyapı ile desteklenmeleri gerektiği vurgulanmıştır.
- Uluslararası standartlara uygun, gerçekçi ve hesap verebilir montaj firmalarının oluşturulması gerekmektedir.
- Asansör montaj firmalarının açılış şartları gözden geçirilmeli ve firmaların kuruluşu için tecrübe, teminat gibi şartlar öne sürelerek firmaların kalite ve kapasitelerinin temin edilmesi sağlanmalıdır.
- Yetkili servis firmalarının çözüm odaklı hizmet sunabilmeleri için üreticilerle güçlü bir ilişki kurmaları önerilmiştir.
- Asansör montaj firmaları ve hizmet veren servis firmaları arasındaki iletişim ve işbirliğinin güçlendirilmesi gerekmektedir.
Bu önerilerin hayata geçirilmesi, asansör sanayisi içinde kaliteli ürünlerin üretilmesi, güvenilir montaj işlemlerinin yapılması ve müşteri memnuniyetinin artırılarak kamu güvenliğinin tesis edilmesi açısından büyük önem taşımaktadır. Ayrıca, sektördeki düzenlemelerin ve standartların güncellenmesiyle, endüstride daha etkin ve verimli bir işbirliği sağlanabilecektir.
- Sahada karşılaşılan ve tecrübe isteyen durumlar için özellikle «tescil» kontrollerinde A tipi muayene kuruluşlarına tecrübe yılı / yapılan muayene sayısı şartları getirilmesi gerektiği vurgulanmıştır. (Örneğin en az 3 yıl veya 3000 asansör vb)
- A Tipi Muayene Kuruluşlarının Kalite Yönetim Sistemlerinin iyileştirilip biran evvel kurumsallaşmalarının sağlanması gerektiği vurgulanmıştır.
- Akreditasyonu iptal edilen veya askıya alınan Onaylanmış Kuruluşların yaptığı muayenelerinin sehven hatalarını vatandaş veya asansör firmaları çekmemelidir. Bu kapsamda belgelenen asansör sayısına bağlı olarak kuruluşun akreditasyonunun iptal edilmesi veya askıya alınması durumuna karşı teminat alınması ve böylece mağduriyetlerin önlenmesi gerektiği vurgulanmıştır.
- Merdiven altı / Belgesiz tüm firmaları besleyen kaynakların tespit edilerek hukuki süreçlerin başlatılması konusunda kati şartlar uygulanması önerilmiştir.
- Gelişen son teknolojilerin takip edilmesi ve sektörde uygulanması, global anlamda ileri hedeflere ulaşmak için gerekli olan ar-ge çalışmalarına ek olarak VR ve AR konularının sektör çalışma alanlarında daha fazla gündeme getirilmesi, bu konuda paydaş işbirliği içinde görev ve etki alanlarının paylaşılması ve harekete geçirilmesi önerilmiştir.
- Hangi Modül alınırsa alınsın asansör piyasaya arz edilmeden önce A tipi muayene kuruluşu tarafından yüklü testlerin son test olarak mutlaka yapılması konusunda uygulama şartı getirilmesi önerilmiştir.
Onaylanmış Kuruluşlar tarafından gerçekleştirilen uygunluk değerlendirme faaliyeti sonucunda uygunluk vermeme yönündeki kararın diğer kuruluşlara bildirilmesi için T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı nezdinde ONTEK sistemi üzerinden kısmi olan imkanın, sistemin iyileştirilmesi ve geliştirilmesi ile sistemin izlenebilirlik noktasından çıkıp, başvuru başlangıç noktası olması yönünde öneriler vurgulanmıştır.
- Onaylanmış kuruluş personelinin etkin bir eğitim ve vasıflandırma sürecinden geçirilmesi ve buna istinaden gerekli atamasının yapılması yönünde karar ve uygulamanın hayata geçirilmesi önerilmiştir.
- Onaylanmış kuruluş çalışanlarının danışman firmalar veya asansör monte eden firmalar ile ilişkilerinin açık ve net şekilde tanımlanması gerektiği vurgulanmıştır.
- Tüm belgelendirme süreçlerinin danışman firmalar üzerinden yapılmasına ilişkin uygulamaların yeniden düzenlenerek, monte eden firmaların sürece dahil edilerek süreçten haberdar olmalarının sağlanması önerilmiştir.
- Asansör firmalarının kapasite raporlarının genişletilmesi önerilmiştir.
- Yeni açılacak asansör şirketlerine teminat şartı getirilmesi ile beraber, şirket kuracak olan kişilerin aktif şekilde sektörde deneyim sahibi olması şartının getirilmesi gerektiği vurgulanmıştır.
- Mevzuattaki boşluklara göre hareket eden firmalara yönelik daha ağır yaptırımların getirilmesi konusunda hemfikir olunmuştur.
- Asansör iş kolunda gelişen anlık sorunların hızlı çözümüne yönelik asansör ekosistemini oluşturan tarafların içinde yer alacağı şekilde interaktif bir oluşum meydana getirilmesi önerilmiştir.
- Asansör bakım ücretlerine yönelik kayıt dışı unsurların engellenmesi, vergi kaçaklarının önlenmesi ve kamu güvenliğinin tesis edilebilmesi amacıyla taban fiyat uygulamasına geçilmesi gerektiği aktarılmıştır.
- Asansör sektörüne yönelik yasa düzenlemeleri ile birlikte ülkenin tamamını içine alacak şekilde sektörel meslek odası oluşturulmasının önemi vurgulanmıştır."
Çalıştay raporunun dilek ve temenni bölümünde "Türk asansör sektörünün sorumlu sivil toplum kuruluşları olarak gerçekleştirdiğimiz 'Asansör Faaliyetlerinin İyileştirilmesi ve Geliştirilmesi Çalıştayı' ile ilgili düzenlediğimiz Sonuç Raporu’nun sektörümüzde faaliyet gösteren ilgili kurum/kuruluşlara yol gösterici olmasını temenni ediyor, bu önemli çalıştaya emek vererek katılım sağlayan tüm taraflara ve sektörümüze Tüm Asansör Sanayici ve İş İnsanları Derneği (TASİAD) ve Tüm Asansör Sanayi İşverenleri Sendikası (TASİS) adına saygıyla arz ediyoruz." ifadelerine yer verilerek rapor kamuoyuna sunuldu.